سیستم اعلام حریق متعارف چیست؟ بررسی عملکرد، مزایا و کاربردها

سیستم‌های اعلام حریق از جمله مهم‌ترین اجزای هر ساختمان برای تأمین ایمنی افراد و حفاظت از اموال در برابر آتش‌سوزی هستند. سیستم اعلام حریق متعارف یکی از انواع رایج این سیستم‌ها است که به دلیل سادگی، هزینه مناسب و قابلیت نصب آسان، در پروژه‌های مختلف به‌ویژه ساختمان‌های کوچک و متوسط کاربرد فراوانی دارد. این سیستم با استفاده از دتکتورها و سایر تجهیزات هشدار، در صورت تشخیص حریق در یک منطقه خاص، اعلام خطر می‌کند.
در این مقاله به بررسی پاسخ سوال سیستم اعلام حریق متعارف چیست خواهیم پرداخت تا بتوانید اطلاعات کاملی در مورد این سیستم مهم بدست آورید.

سیستم اعلام حریق متعارف چیست؟

یکی از ساده‌ترین و رایج‌ترین سیستم‌ها برای شناسایی و اعلام حریق در ساختمان‌ها، سیستم اعلام حریق متعارف (کانونشنال) است. در این سیستم، ساختمان به نواحی یا زون‌ها تقسیم می‌شود، هر کدام از این نواحی به یک مدار خاص متصل است. وقتی دتکتور یا دستگاهی در یکی از این زون‌ها به علت تشخیص دود، حرارت یا شعله فعال می‌شود، پنل مرکزی آلارم هشدار را به صدا در می‌آورد و فقط اعلام می‌کند که حریق در یکی از این نواحی وجود دارد، اما محل دقیق آن را مشخص نمی‌کند. این سیستم برای ساختمان‌های کوچک‌تر یا پروژه‌هایی با بودجه محدود به‌خوبی کاربرد دارد.

اجزای اصلی سیستم اعلام حریق متعارف

در واقع سیستم اعلام حریق متعارف از چند جزء اصلی تشکیل شده است که هریک نقش مهمی در شناسایی و اعلام حریق دارند:

1. دتکتورها: این اجزا وظیفه شناسایی حریق را بر عهده دارند. دتکتورها ممکن است انواع مختلفی داشته باشند، از جمله دتکتورهای دود، حرارت، شعله و گاز.
2. پنل کنترل مرکزی: این پنل وظیفه دریافت سیگنال از دتکتورها و مدیریت هشدارها را دارد. پنل معمولاً نشان می‌دهد که کدام زون دچار مشکل شده است.
3. زون‌ها: سیستم‌های متعارف به وسیله زون‌ها تقسیم‌بندی می‌شوند. هر زون یک منطقه خاص از ساختمان را پوشش می‌دهد و در صورت وقوع حریق در آن ناحیه، آلارم فعال می‌شود.
4. آژیرها: آژیرها صدای هشدار را در محیط پخش می‌کنند تا افراد داخل ساختمان از وقوع حریق مطلع شوند.
5. شستی‌ها: این دستگاه‌ها به افراد اجازه می‌دهند که به‌صورت دستی اعلام حریق کنند.

چگونه سیستم اعلام حریق متعارف کار می‌کند؟

عملکرد سیستم اعلام حریق متعارف به این صورت است که ابتدا دتکتورها در هر زون در حال نظارت به شرایط محیطی هستند. اگر دتکتور سیگنالی مبنی بر دود، حرارت یا شعله دریافت کند، سیگنالی به پنل کنترل ارسال می‌شود. این پنل پس از دریافت سیگنال، زون فعال‌شده را شناسایی می‌کند و آلارم‌های صوتی و بصری را به‌طور خودکار فعال می‌کند تا افراد داخل ساختمان از خطر آگاه شوند. این سیستم به‌طور معمول مکان دقیق حادثه را مشخص نمی‌کند، بلکه تنها محل وقوع حادثه (زون) را اعلام می‌کند.

مزایای سیستم اعلام حریق متعارف

سیستم اعلام حریق متعارف به دلایل مختلفی بسیار محبوب است:

1. هزینه کمتر: به دلیل ساختار ساده‌تر و استفاده از تعداد کمتری اجزا، هزینه نصب و نگهداری سیستم اعلام حریق متعارف نسبت به سیستم‌های آدرس‌پذیر به مراتب پایین‌تر است.
2. نصب آسان: این سیستم به دلیل ساختار ساده و مشخص، نصب آن راحت‌تر است و نیاز به تخصص کمتری دارد.
3. قابلیت اطمینان بالا: سیستم‌های اعلام حریق متعارف به دلیل طراحی ساده و استفاده از فناوری‌های ثابت و تست‌شده، دارای قابلیت اطمینان بالایی هستند.
4. مناسب برای پروژه‌های کوچک: این سیستم برای ساختمان‌های کوچک و کم‌رفت‌وآمد مناسب است.

تفاوت سیستم اعلام حریق متعارف و آدرس‌پذیر

سیستم‌های اعلام حریق متعارف در مقایسه با سیستم اعلام حریق آدرس پذیر از نظر نحوه عملکرد و ویژگی‌های مختلف تفاوت دارند:

1. دقت: در سیستم‌های آدرس‌پذیر، هر دستگاه یک کد منحصر به فرد دارد که باعث می‌شود محل دقیق حریق شناسایی شود. اما در سیستم متعارف، تنها ناحیه‌ای که حریق در آن رخ داده مشخص می‌شود.
2. هزینه: سیستم آدرس‌پذیر به دلیل پیچیدگی بیشتر در طراحی و نصب، هزینه بالاتری دارد. در مقابل، سیستم متعارف هزینه کمتری دارد و برای پروژه‌های کوچک مناسب‌تر است.
3. قابلیت‌های کاربردی: سیستم آدرس‌پذیر به دلیل قابلیت شناسایی دقیق‌تر مکان حریق، برای ساختمان‌های بزرگ و پیچیده‌تر مناسب‌تر است، در حالی که سیستم متعارف برای ساختمان‌های کوچک‌تر کاربرد دارد.

کاربردهای سیستم اعلام حریق متعارف در ساختمان‌ها

سیستم اعلام حریق متعارف بیشتر در ساختمان‌های کوچک و متوسط با چیدمان ساده و کم‌رفت‌وآمد کاربرد دارد. این سیستم برای ساختمان‌هایی که تعداد افراد کمتری دارند و نیاز به شناسایی دقیق مکان حریق ندارند، گزینه مناسبی است. به‌عنوان مثال، برای خانه‌های ویلایی، دفاتر کوچک، مغازه‌ها و برخی از واحدهای مسکونی، استفاده از این سیستم به‌خوبی جواب می‌دهد. همچنین، برای ساختمان‌هایی که به دلیل محدودیت بودجه نمی‌توان از سیستم‌های پیشرفته‌تر استفاده کرد، سیستم اعلام حریق متعارف یک راهکار مقرون‌به‌صرفه است.

چرا سیستم اعلام حریق متعارف انتخاب مناسبی است؟

سیستم اعلام حریق متعارف به دلیل مزایای خاص خود انتخاب مناسبی برای پروژه‌های اقتصادی است. دلایل محبوبیت این سیستم شامل:

1. هزینه کمتر: هزینه نصب و نگهداری سیستم اعلام حریق متعارف به مراتب کمتر از سیستم‌های پیشرفته‌تر مانند آدرس‌پذیر است. این سیستم به دلیل سادگی ساختار و نیاز کمتر به تجهیزات گران‌قیمت، برای پروژه‌هایی با بودجه محدود ایده‌آل است.
2. پیچیدگی کم: سیستم اعلام حریق متعارف نیاز به نصب و پیکربندی پیچیده ندارد. در این سیستم، فقط زون‌ها به یکدیگر متصل می‌شوند و عملکرد آن به‌راحتی قابل پیاده‌سازی است، که این امر فرایند نصب و راه‌اندازی را سریع و ساده می‌کند.
3. مناسب برای ساختمان‌های کوچک: این سیستم به‌ویژه در پروژه‌های کوچک و متوسط که نیاز به شناسایی دقیق محل حریق ندارند، بسیار مفید و به‌صرفه است. در این نوع ساختمان‌ها، توانایی شناسایی دقیق محل آتش‌سوزی نیازی ضروری نیست.

چالش‌های سیستم اعلام حریق متعارف

سیستم اعلام حریق متعارف با وجود مزایای فراوان، چالش‌هایی نیز دارد که می‌توان به برخی از آن‌ها اشاره کرد:

1. عدم تشخیص دقیق محل حریق: این سیستم تنها می‌تواند ناحیه‌ای که حریق در آن رخ داده را شناسایی کند و مکان دقیق دتکتور فعال‌شده را اعلام نمی‌کند. این محدودیت ممکن است در ساختمان‌های بزرگ یا پیچیده باعث تأخیر در شناسایی محل دقیق حریق و اقدام سریع‌تر شود.
2. نیاز به بررسی دستی زون‌ها: چون سیستم متعارف فقط یک زون را اعلام می‌کند، برای شناسایی دقیق‌تری از محل حریق باید زون‌های مختلف بررسی شوند. این می‌تواند زمان‌بر باشد و در شرایط اضطراری تأثیر منفی بر عملکرد سیستم داشته باشد.

هزینه‌های سیستم اعلام حریق متعارف

هزینه‌های مرتبط با سیستم اعلام حریق متعارف به سه بخش اصلی تقسیم می‌شود:

1. هزینه نصب: هزینه‌های نصب این سیستم نسبت به سیستم‌های پیشرفته‌تر پایین‌تر است. چون سیستم متعارف ساده‌تر است و به تعداد کمتری تجهیزات نیاز دارد، هزینه نصب آن بسیار مقرون‌به‌صرفه‌تر خواهد بود.
2. هزینه نگهداری: این سیستم نیاز به نگهداری و تعمیرات دوره‌ای دارد که هزینه‌های آن نسبت به سیستم‌های پیچیده‌تر کمتر است. به‌طور کلی، هزینه نگهداری سیستم اعلام حریق متعارف در مقایسه با سایر سیستم‌ها پایین‌تر است.
3. هزینه سرویس: هزینه‌های سرویس این سیستم به دلیل سادگی ساختار و تجهیزات، نسبت به دیگر سیستم‌ها بسیار کم است. همچنین سرویس‌های معمولی مانند بازبینی و تست دتکتورها هزینه‌بر نخواهند بود.

نکات مهم در نصب سیستم اعلام حریق متعارف

برای نصب سیستم اعلام حریق متعارف به صورت استاندارد و اصولی، رعایت نکات زیر ضروری است:

1. برنامه‌ریزی دقیق: پیش از نصب، باید نقشه دقیق ساختمان و نیازهای حفاظتی آن تهیه شود تا تعداد و موقعیت زون‌ها مشخص گردد.
2. استفاده از تجهیزات مناسب: انتخاب تجهیزات با کیفیت و استاندارد مهم است تا سیستم در طول زمان عملکرد مطلوبی داشته باشد.
3. انجام تست‌های اولیه: پس از نصب، باید تست‌های مختلفی مانند تست دتکتورها، آژیرها و پنل کنترل انجام شود تا اطمینان حاصل شود که سیستم به‌درستی کار می‌کند.
4. رعایت استانداردهای ایمنی: در فرآیند نصب باید کلیه استانداردهای ایمنی و الزامات قانونی رعایت شود تا سیستم به‌طور صحیح و ایمن عمل کند.

تفاوت زون‌ها در سیستم اعلام حریق متعارف چیست؟

در سیستم اعلام حریق متعارف، ساختمان به بخش‌های مختلفی به نام زون‌ها تقسیم می‌شود. هر زون یک ناحیه خاص از ساختمان را پوشش می‌دهد. تفاوت‌ها و نقش زون‌ها عبارتند از:

1. تقسیم‌بندی منطقی: زون‌ها به‌طور معمول بر اساس نیازهای حفاظتی ساختمان تقسیم می‌شوند. به‌عنوان مثال، یک زون برای هر طبقه، یا یک زون برای مناطق پرخطر مانند موتورخانه یا پارکینگ در نظر گرفته می‌شود.
2. هدف از زون‌بندی: زون‌بندی به هدف محدود کردن محل وقوع حریق به یک منطقه خاص و ساده‌سازی فرآیند شناسایی حریق انجام می‌شود. در صورت فعال شدن دتکتور، سیستم اعلام می‌کند که کدام زون دچار مشکل شده است.

نحوه نگهداری و سرویس دوره‌ای سیستم اعلام حریق متعارف

برای حفظ عملکرد مطلوب سیستم اعلام حریق متعارف، نگهداری و سرویس دوره‌ای ضروری است. راهکارهایی برای افزایش طول عمر سیستم:

1. بازرسی منظم دتکتورها: دتکتورها باید به‌طور مرتب بررسی شوند تا از کارکرد صحیح آن‌ها اطمینان حاصل شود.
2. تمیز کردن تجهیزات: گرد و غبار و آلودگی‌ها می‌توانند تأثیر منفی بر عملکرد دتکتورها بگذارند. تمیز کردن منظم این تجهیزات به حفظ عملکرد صحیح کمک می‌کند.
3. آزمون‌های دوره‌ای: باید تست‌های دوره‌ای برای تمامی اجزا، از جمله پنل کنترل، آژیرها و دتکتورها، انجام شود تا از عملکرد صحیح سیستم اطمینان حاصل گردد.
4. نگهداری دفترچه‌ها و مدارک: تمامی تست‌ها و سرویس‌ها باید در دفترچه‌های مخصوص ثبت شوند تا به‌عنوان مدارک رسمی در دسترس باشد.

سخن پایانی

در انتهای بحث می توان گفت، سیستم اعلام حریق متعارف با ویژگی‌هایی چون سادگی نصب، هزینه مناسب و کارکرد قابل اطمینان، گزینه‌ای مناسب برای ساختمان‌های کوچک و متوسط به شمار می‌آید. با توجه به اهمیت ایمنی در برابر آتش‌سوزی، انتخاب و نصب یک سیستم اعلام حریق مناسب می‌تواند نقش بسزایی در حفظ جان افراد و اموال داشته باشد. برای بهره‌مندی از مشاوره تخصصی، طراحی بهینه و محصولات با کیفیت، می‌توانید به شرکت بست آلارم مراجعه کنید. این شرکت با تجربه و تخصص خود در ارائه سیستم‌های اعلام حریق، به شما کمک خواهد کرد تا سیستم ایمنی مناسبی را برای محیط خود انتخاب و پیاده‌سازی کنید.

سوالات متداول